Bol u ramenom zglobu ili periarthritis humero scapularis, je sindrom u kome je osnovni klinički znak bol u predelu ramena izazvan oboljenjem struktura oko zgloba, uz delimično ili potpuno ograničenje pokreta. Upravo zato što se radi o promenama na vanzglobnim strukturama – burzama, mišićima, tetivama, njihovim insercijama, kapsuli, ovo oboljenje spada u vanzglobni ili okolozglobni reumatizam. Oboljenje ima lokalni karakter sa izraženim degenerativnim promenama i inflamatornim reakcijama vezivnog tkiva u raznim vanzglobnim strukturama.
Uzroci nisu potpuno jasni, ali je najverovatnije posredi reakcija različitih komponenti vezivnog tkiva na razne nadražaje i oštećenja spoljne i unutrašnje prirode uz mnogobrojne provokativne faktore. Najčešće su to trauma (povreda), mikrotrauma, preopterećenost, psihička i emotivna napetost, uticaj vremenskih prilika, vlaga, hladnoća, statički poremećaj…
U svakodnevnoj praksi periartritis huleroscapularni predstavlja najčešće oboljenje ramenog pojasa, bolno rame. Uzrok tako česte pojave sigurno treba tražiti u anatomskoj građi i funkciji ramenog zgloba koji je najpokretljiviji zglob ljudskog tela. Tako veliku pokretljivost omogućava mu labava zglobna čaura, a zaštitu i potporu daju prvenstveno mišići i ligamenti a ne koštane strukture. U pokretu ramenog zgloba učestvuju i ključno naplećni zglob, grudno ključni zglob, kao i lopatica svojim klizanjem preko torakalnog zida. Okolni mišići ga u vidu manžetne, kugle, okružuju sa svih strana i svojom kontrakcijom regulišu njegove pokrete. Ovi mišići stvaraju složene sisteme pomoću kojih se vrše mnogobrojni precizni, odmereni i snažni pokreti ruke, a to je zglob kojim se i najviše služimo u svakodnevnom životu za obavljanje najvećeg broja radnji – uzimanje hrane, oblačenje, pisanje, česljanje… U smislu pokreta kineziološki segment ramena sastoji se od ramenog zgloba i ramenog pojasa. Za funkciju ramenog zgloba, neophodna je funkcija vratnog i grudnog dela kičme, jer ugroženost jedne ili druge zone može dovesti do blokade u samim mišićima, zglobovima i ligamentima. U rameno područje mogu se preneti bolovi iz vratne i grudne kičme.
Inače najčešći uzrok nastanka periartrita ramena vezan je za entezopatiju m. supraspinatusa koji se anatomski povlači kroz uzani prostor a gornji svod čini koštani nastavak akromion i snažna akromioklavikularna veza. Pri pokretima abdukcije (odručenja), i elevacije ramena, ova tetiva je stalno izložena mikrotraumama koje mogu dovesti do njenog oštećenja. Bol je ovde izazvan kretanjem inflamatorno izmenjene tetive m. supraspinatusa ispod akromiona. Pri abdukciji, odručenju, ruke iznad 80 stepeni, javlja se bol, pozitivan znak za bolno rame, bolno podizanje ruke ili bolni luk, što ima dijagnostički značaj. Proces može zahvatiti subdeltoidnu burzu uslovljavajući razvoj kliničke slike burzita, akutno bolno rame, a nastaje prenošenjem zapaljenja tetive na burzu. Bol u ramenu je jak, zrači prema vratu i dole prema laktu. Pojačava se pri pokretu, a naročito je izražen noću. U ovom stadijumu je je veoma važno bolesnika osloboditi bola, jer ako bol i imobilizacija duže traju mogu dovesti do algodistrofije ramena.
Do bolnog ramena može doveti i zapaljenje kapsule ramenog zgloba koja je labava, i kod zapaljenja kapsule dolazi do formiranja velikog broja fibroznih traka koje dovode do fibrozne ankiloze zgloba. Zaleđeno rame je posledica adhezivnog kapsulita koji nastaje kao posledica nepotpunog ili neadekvatnog lečenja bolnog ramena.
Pri pregledu ramenog zgloba kod bolnog ramena, pored funkcionalnog ispitivanja neophodno je uraditi i pregled vratnog i grudnog dela kičme. Naime protruzija ili prolaps diskusa vratnoga dela kičme može dati bolove koji se preko ramena šire duž ruke uz bol i na dodir u predelu deltoideusa – ramena- kod korena C5, ili preko ramena unutrašnje strane lopatice i duž ruke kod pritiska na koren C6. Inače, uloga mišića ramenog pojasa je da održava položaj zglobova ramena, koji sa rukama predstavlja “ viseći sistem”, koji kao oslonac koristi pršljenove donje polovine vrata. Ovi mišići kod prinudnih položaja, trpe konstantno opterećenje. U početku se u zahvaćenoj regiji može javiti samo osećaj zategnutosti i bola i tu uvek treba reagovati pravovremeno. Kompletan fizijatrijski pregled je ovde veoma važan, jer pozitivni abdukcioni fenomen, bol naročito pri abdukciji iznad 80-120 stepeni upućuje na afekciju m. supraspinatusa, a ovog bolnog luka, uz drugu pridruženu simptomatologiju, nalaza nema kod hernijacije diskusa. Terapijski ovde treba kroz kiropraktiku i akupresuru prvo delovati na vratnu i grudnu kičmu-zona između lopatica, a kroz akupresuru i mobilizaciju na rameni zglob i mišiće ramenog pojasa.
Inače i RTG nalaz kod bolnog ramena je uglavnom normalan, mada se nekada mogu videti kalcifikati u blizini burzi, ili insercije tetiva, i uglavnom kod bolnog ramena RTG služi da bi se isključila druga oboljenja. Dok kod hernijacije diskusa i na samom RTG snimku možemo imati sumnju koju će dokazati ili isključiti NMR. Laboratorijske analize su uredne.
Fizikalne procedure kod bolnog ramena obuhvataju sve one koje deluju protiv bola i upale pa što pre uz ergonomske savete “udaljiti podlakticu od grudnog koša”. Zatim uključiti kinezi terapiju u početku u smislu pendularnih vežbi, a zatim vežbe za povećanje obima pokreta u ramenom zglobu.
